Văn hóa Nhật Bản rất thú vị và đa dạng. Một mặt nó phản ánh sâu sắc truyền thống nước Nhật từ hàng ngàn năm trước; Mặt khác, đó là một xã hội trong tình trạng liên tục thay đổi nhanh chóng. Những mốt, thời trang thay đổi liên tục và sự phát triển công nghệ cũng diễn ra liên tục. Đây là một phần của những gì làm cho nó như một đất nước hấp dẫn để ghé thăm.
Đôi nét về văn hóa Nhật Bản
Văn hóa Nhật Bản từ Thời kỳ Jōmon thời tiền sử cho đến thời kỳ đương đại đã thay đổi rất nhiều. Nó chịu ảnh hưởng từ thời cổ đại đến thời Trung cổ chủ yếu bởi nhiều triều đại Trung Quốc và ở mức độ thấp hơn bởi các quốc gia châu Á khác.
Người Nhật đã trải qua một thời gian dài bị cô lập tương đối với thế giới bên ngoài trong hơn 220 năm trong thời gian Mạc phủ Tokugawa cho tới thời kỳ Minh Trị Duy Tân. Thế nhưng điều thú vị là ngày nay, văn hóa Nhật Bản là một trong những nền văn hóa hàng đầu và nổi bật nhất trên thế giới.
Văn hóa Nhật Bản – có thể bạn chưa biết?
Ngôn ngữ
Tiếng Nhật là ngôn ngữ chính thức của Nhật Bản. Ban đầu nó được biết đến chủ yếu dựa trên cơ sở của nhà nước vào thế kỷ 8, khi ba tác phẩm chính của tiếng Nhật cổ được biên soạn.
Ngôn ngữ Nhật Bản không có mối liên quan với tiếng Trung Quốc. Nó thuộc về một họ ngôn ngữ hoàn toàn khác gọi là ngôn ngữ Japonic. Tuy nhiên, nó sử dụng rộng rãi chữ Hán, hoặc kanji trong các tác phẩm của mình.
Tiếng Nhật được viết với sự kết hợp của ba chữ viết: hiragana và katakana được lấy từ chữ man’yōgana của thế kỷ thứ 5. Hiragana và katakana lần đầu tiên được đơn giản hóa từ Kanji. Hiragana nổi lên ở khoảng thế kỷ thứ 9. Nó chủ yếu được sử dụng bởi phụ nữ và trong ngôn ngữ không chính thức. Katakana chủ yếu được sử dụng bởi đàn ông và cho ngôn ngữ chính thức. Vào thế kỷ 10, nó phổ biến và được sử dụng bởi tất cả mọi người.
Kanji là các ký tự Trung Quốc được nhập từ Trung Quốc, vì Nhật Bản không có hệ thống chữ viết cho đến khi nó được giới thiệu vào khoảng năm 50 SCN.
Thần đạo
Thần đạo là một tôn giáo bản địa của Nhật Bản, nó hoạt động dựa trên các nghi lễ thờ cúng. Trong Shinto, người ta quan niệm có kami – một vị thần có mặt trên khắp thiên nhiên, bao gồm cả đá, cây và núi. Con người cũng có thể được coi là một kami.
Một trong những mục tiêu của Thần đạo là duy trì mối liên hệ giữa con người, thiên nhiên và kami.
Phật giáo
Phật giáo phát triển ở Ấn Độ vào khoảng thế kỷ thứ 6 và thứ 4 TCN, cuối cùng lan rộng qua Trung Quốc và Hàn Quốc. Nó đến Nhật Bản vào thế kỷ thứ 6 và ban đầu không được ưa chuộng. Hầu hết người dân Nhật Bản không thể hiểu được những thông điệp triết học khó khăn hiện diện trong Phật giáo, tuy nhiên họ đánh giá cao nghệ thuật của tôn giáo.
Về sau Phật giáo rất phát triển và gần như hiện diện song song với Shinto giáo.
Phật giáo quan tâm đến linh hồn và cuộc sống sau khi chết. Trong tôn giáo, địa vị của một người là không quan trọng, vì mọi người sẽ bị bệnh, già, chết và cuối cùng được tái sinh vào một cuộc sống mới.
Ikebana
Ikebana là nghệ thuật cắm hoa của Nhật Bản nổi tiếng khắp thế giới. Nó tập trung vào sự hài hòa, sử dụng màu sắc, nhịp điệu, và thiết kế đơn giản thanh lịch. Điều thú vị là Ikebana tập trung rất nhiều vào việc thể hiện các mùa trong tác phẩm của nó.
Kimono
Kimono là quốc phục của Nhật Bản. Loại trang phục này được may và cách mặc cũng rất cầu kỳ, tương tự như một nghệ thuật. Ngày nay kimono vẫn được mặc trong những dịp đặc biệt bởi phụ nữ, đàn ông và trẻ em. Những bộ kimono đầu tiên bị ảnh hưởng nặng nề bởi quần áo truyền thống của người Hán (Hán phục). Điều này là do các đại sứ quán Nhật Bản đến Trung Quốc, dẫn đến văn hóa Trung Quốc được Nhật Bản áp dụng rộng rãi.
Kimono có nhiều màu sắc, kiểu dáng và kích cỡ. Đàn ông chủ yếu mặc màu tối hơn hoặc nhạt hơn, trong khi phụ nữ có xu hướng mặc màu sáng hơn. Đặc biệt đối với phụ nữ trẻ, thường có hoa văn trừu tượng hoặc phức tạp. Kimono của người phụ nữ đã kết hôn khác với kimono của người phụ nữ chưa kết hôn.
Nghệ thuật truyền thống
Bốn nghệ thuật sân khấu truyền thống của Nhật Bản là noh (hoặc nō), kyōgen, kabuki và bunraku.
- Noh có nguồn gốc từ sự kết hợp của sarugaku, với âm nhạc và điệu nhảy được tạo bởi Kan’ami và Zeami Motokiyo. Đặc trưng của nó là mặt nạ, trang phục và cử chỉ cách điệu, đôi khi đi kèm với một chiếc quạt.
- Kyogen – là những vở kịch với các nhân vật hài hước.
- Kabuki xuất hiện vào đầu thời kỳ Edo từ các đại diện và điệu nhảy của Izumo no Okuni ở Kyoto. Do hoạt động mại dâm của các nữ diễn viên nên về sau chính phủ cấm sự tham gia của các nữ diễn viên. Các nhân vật nữ được diễn đại diện bởi đàn ông. Kabuki sử dụng trang điểm cho các diễn viên trong các vở kịch lịch sử.
- Bunraku – hình thức múa rối truyền thống Nhật Bản ra đời từ thời Heian.
Văn hóa ẩm thực Nhật Bản
Với nền ẩm thực lâu đời, các món ăn của người Nhật đã đi đến độ tinh tế. Trong những năm gần đây, ẩm thực Nhật Bản đã nổi tiếng và phổ biến ở Hoa Kỳ, Châu Âu và nhiều nơi khác.
Chế độ ăn uống của người Nhật rất lành mạnh và người ta cho rằng nó liên quan đến tuổi thọ của người Nhật. Các món ăn thường bao gồm chủ yếu là gạo; hải sản tươi, nạc; rau ngâm hoặc luộc. Trong khẩu phần ăn của mỗi người, mỗi món thường rất ít nhưng lại có rất nhiều món, đầy đủ dinh dưỡng.
Văn hóa Geisha
Nếu tìm hiểu về văn hóa Nhật Bản, bạn sẽ không lạ gì một khuôn mặt trắng đặc biệt, một đôi môi đỏ và kiểu tóc được trang trí công phu của Geisha. Cho tới nay, thế giới của Geisha vẫn còn là một bí ẩn đối với hầu hết người nước ngoài và cả người Nhật.
Đặc biệt câu chuyện cuộc đời của một Geisha đã được tái hiện lại trong bộ phim Hồi Ức Của Một Geisha.
Kiến trúc
Kiến trúc Nhật Bản ban đầu bị ảnh hưởng nặng nề bởi kiến trúc Trung Quốc. Du khách có thể dễ dàng nhìn thấy nó ở các đền thờ Thần đạo và lâu đài ở Kyoto, Nara. Một số trong những tòa nhà này được xây dựng với những khu vườn truyền thống, chịu ảnh hưởng từ những ý tưởng Zen (thiền).
Vườn Nhật Bản
Kiến trúc sân vườn Nhật Bản cũng quan trọng như kiến trúc xây dựng. Nó chịu ảnh hưởng rất nhiều từ cùng một nền tảng lịch sử và tôn giáo. Một nguyên tắc thiết kế chính của một khu vườn Nhật là tạo ra cảnh quan dựa trên, hoặc ít nhất là chịu ảnh hưởng rất lớn từ bức tranh phong cảnh mực đơn sắc ba chiều, sumi-e hoặc suibokuga. Ở Nhật Bản, một khu vườn được sáng tác như một tác phẩm nghệ thuật.
Trải nghiệm hoạt động văn hóa Nhật Bản khi đi du lịch
1. Xem Geisha biểu diễn
Ở Nhật Bản, các Geisha chính là biểu tượng của vẻ đẹp tinh tế, hoàn mỹ. Họ được đào tạo rất đầy đủ về nghệ thuật pha trà, làm thơ, ca hát và viết thư pháp. Nghề Geisha phát triển mạnh mẽ nhất từ cuối thế kỷ 18 đến Chiến tranh Thế giới II.
Khi đi du lịch Nhật Bản, du khách có thể xem các buổi biểu diễn Geisha miễn phí vào một số thời điểm trong năm. Giá vé để vào xem Geisha cũng có nhiều loại, đắt nhất khoảng 4.500 Yên (900.000VNĐ).
2. Leo núi Phú Sĩ
Không chỉ mang vẻ đẹp mê hoặc lòng người mà núi Phú Sĩ còn là nơi linh thiêng đối với người Nhật Bản. Ngọn núi hùng vĩ có đỉnh núi phủ tuyết trắng quanh năm được UNSECO công nhận là Di sản thế giới.
Vào tháng 7 đến tháng 8 chính là thời điểm lý tưởng của hoạt động leo núi Phú Sĩ – biểu tượng văn hóa Nhật Bản. Du khách có thể xuất phát từ chân núi, leo qua 10 trạm để lên tới đỉnh hoặc bắt đầu leo từ trạm dừng số 5, nơi cuối cùng mà xe có thể chạy lên. Nếu leo núi vào ban đêm thì du khách sẽ chiêm ngưỡng được cảnh bình minh rực rỡ vào buổi sớm mai.
3. Ngâm mình trong suối nước nóng Onsen
Từ lâu, tắm suối nước nóng Onsen đã là hoạt động văn hóa Nhật Bản được yêu thích. Bởi vì không chỉ được thư giãn dưới làn nước ấm áp mà Onsen còn có tác dụng chữa bệnh, làm đẹp da,…
Có rất nhiều suối nước nóng nổi tiếng ở Nhật Bản thu hút nhiều khách du lịch lẫn dân địa phương ghé thăm như: Hakone Onsen, Yufuin Onsen, Arima Onsen,…
4. Tham gia lễ hội ngắm hoa anh đào
Đi tour du lịch Nhật Bản vào cuối tháng 3 và đầu tháng 4, du khách có thể tham gia lễ hội ngắm hoa anh đào cùng người bản xứ. Loài hoa nổi tiếng này đại diện cho vẻ đẹp kiêu sa, diễm lệ và được xem là quốc hoa của Nhật.
Trong lễ hội, mọi người sẽ tụ tập vui chơi, trò chuyện dưới những gốc cây để ngắm nhìn từng cánh hoa nhẹ nhàng rơi như ẩn dụ về sự phù du của cuộc sống. Ngoài ra, du khách còn có cơ hội tìm hiểu thêm các nét văn hóa Nhật Bản đặc sắc khi tham dự lễ hội.
5. Trải nghiệm các lễ hội của đạo Shinto
Đạo Shinto là văn hóa Nhật Bản truyền thống từ rất lâu đời, hình thành dựa trên tục lệ thờ cúng ông bà, tổ tiên. Vì thế trong các buổi lễ, du khách sẽ chứng kiến được nhiều hoạt động thú vị, các phong tục tập quán địa phương độc đáo và bầu không khí linh thiêng xen lẫn sự náo nhiệt. Nổi tiếng nhất là lễ hội cầu mùa màng vào mùa Xuân hay lễ hội thu hoạch vào mùa Thu.
